اگر شما هم کودک ۱تا ۳ ساله دارید یا تا به حال به کودکتان یاد داده‌اید که به تنهایی به توالت برود و یا در صددید که به زودی این کار را شروع کنید. اما برای اینکه این مرحله از آموزش کودکتان را هم بدون دردسر پشت سر بگذارید لازم است با باید‌ها و نباید‌های این کار آشنا باشید. در این مطلب با ۵ اشتباه رایج در این کار و نحوه برخورد درست آشنا می‌شوید.
نویسنده:مهشید چایچی
اگر شما هم کودک ۱تا ۳ ساله دارید یا تا به حال به کودکتان یاد داده‌اید که به تنهایی به توالت برود و یا در صددید که به زودی این کار را شروع کنید. اما برای اینکه این مرحله از آموزش کودکتان را هم بدون دردسر پشت سر بگذارید لازم است با باید‌ها و نباید‌های این کار آشنا باشید. در این مطلب با ۵ اشتباه رایج در این کار و نحوه برخورد درست آشنا می‌شوید.
۱)زود شروع کردن: اگرآموزش توالت رفتن را قبل از اینکه کودکتان آماده شود شروع کنید، این کار نه تنها سخت خواهد شد بلکه بیشتر از معمول هم طول خواهد کشید. البته لازم است بدانید که سن مشخصی برای این کار وجود ندارد. اغلب کودکان در حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی کم کم آمادگی جسمی و ذهنی برای این آموزش را پیدا می‌کنند. با این حال بعضی از کودکان تا ۳ و حتی ۴ سالگی هم ممکن است برای این کار آماده نباشند. به همین علت بهتر است در این سن یعنی از ۱۸ ماهگی گوشه چشمی به علائم جسمی، شناختی و رفتاری کودک نوپایتان داشته باشید تا بتوانید به موقع این کار را شروع کنید.
بهتر است بدانید آموزش توالت رفتن به کودکتان اگر به موقع شروع شود حدود ۳ ماه طول می‌کشد بنابر این لازم است صبور باشید و در این مدت کمک و حمایت دیگران را هم داشته باشید تا خسته و عصبانی نشوید. اگر کودک شما بعد از ۳ ماه اجرای روشهای درست آموزش باز هم نتوانست خودش را کنترل کرده و به موقع به دستشویی برود، بدانید که هنوز کودک شما آماده این آموزش نبوده است. بنابر این بهتر است مدتی حدود چند هفته صبر کنید و سپس دوباره کار را شروع کنید.
۲) شروع در زمان نامناسب: برای شروع این کار لازم است که زندگی شما در ثبات و آرامش باشد تا به علت استرس‌های جانبی در زندگی آموزش شما دستخوش تزلزل و اشتباه نشود. اگر قرار است کودک تازه‌ای به دنیا بیاید و یا اگر به تازگی به این منزل نو اسباب کشی کرده اید، اگر محل کارتان را تغییر داده‌اید، اگر خودتان بیمار هستید یا کودکتان سرما خورده است، اگر پرستار جدیدی برای کودک تان گرفته‌اید و یا اگر به تازگی او را در مهد کودک گذاشته‌اید، بهتر است بدانید در این شرایط شروع آموزش فکر خوبی نیست. کودکان نوپا در روزمرگی و ثبات رشد می‌کنند و هرگونه تغییر در برنامه روزانه معمولشان باعث اختلال در این قضیه می‌شود بنابراین صبر کنید تا کودک شما به شرایط جدیدش عادت کند و سپس در زمانی که هردو شما آرامش بیشتری داریدکار را شروع کنید.
۳) فشار وارد کردن:اگر کودک شما به تازگی به توالت رفتن علاقه نشان می‌دهد، نشانه خوبی است اما او را وادار نکنید که زودتر و بیشتر از توان خود را درگیر این کار کند. اگر به او برای این کار اصرار کنید ممکن است برای اینکه توالت نرود، مدفوع خود را نگه دارد و این کار باعث یبوست کودک و مشکلات جانبی آن خواهد شد. اجازه دهید تا کودک با انتخاب خودش و قدم به قدم وارد این کار شود. هر کودکی با سرعت مخصوص خودش از یک مرحله به مرحله دیگر آموزش وارد می‌شود. برای بیشتر کردن سرعت آموزش کودکتان می‌توانید از روشهای تشویقی و یاد آوری ملایم استفاده کنید اما او را به زور هل ندهید.
۴) پیروی از روش مادر شوهر: مادر شوهر‌ها دلخور نشوند اما بدانید که نسخه مادر و مادر شوهر شما برای کودک شما پیچیده نشده ومناسب او نیست. بهتر است گوشهایتان را در و دروازه کنید و از در و همسایه و نسل‌های گذشته تنها بشنوید اما به دل نگیرید. اگر مادر شما اصرار می‌کند که بهتر است عجله کنید وگرنه دیر می‌شود، حرف‌های دلسوزانه‌اش را بشنوید و با خوش رویی به او نشان دهید که برای حرف‌هایش اهمیت قایل هستید. اما روشهای آموزش توالت رفتن در ۴۰ سال اخیر فرق کرده و کودک ۳۰-۴۰ سال قبل دیگربا استاندارد بچه‌های امروزی نمی‌خواند. امروزه بهترین راه این است که صبر کنید تا کودک علائم آمادگی خود برای کنترل دفع را نشان دهد و سپس برای آموزش به او برنامه‌ریزی کنید. اگر مادرتان اصرار می‌کند که شما و برادرتان در ۱۰ ماهگی خودتان را کنترل کرده و به دستشویی می‌رفته‌اید به او بگویید که تحقیقات نشان داده که کودکان امروزی تا سن ۱۸ ماهگی قادر به کنترل ارادی عضلات مثانه و مقعد خود نیستند. بهتر است با او بگو مگو نکنید و از او بخواهید که صبورتر باشد.
۵) تنبیه کودک: یادتان باشد عصبانی شدن، دادزدن سر کودک و یا کتک زدن او به خاطر ریختن و نشت ادرار و مدفوعش و یا سر پیچی از نشستن روی لگن، کمکی به او و شما نمی‌کند.تازه کار را خرابتر هم می‌کند! حتی اگر کودک بعد از یک موفقیت کوتاه مدت، ناگهان خطاهای متعدد در این زمینه بکند. عقب نشینی و خسته شدن از کنترل دفع و بی‌علاقگی به این کار یک امر عادی است. اگر شما با آرامش و خونسردی با این رفتار او کنار بیایید و به اصطلاح دندان بر جگر بگذارید و پس از مدتی دوباره با او کار را شروع کنید، حتما موفق خواهید شد. برای اینکه عضلات مثانه و مقعد او آنقدر تحت کنترلش باشد که چیزی نشت نکند، مدتی زمان می‌برد. بنابراین هنگام ریزش تنها به آرامی او را تمیز کنید و به او توضیح دهید که دفعه آینده بهتر است تلاش و دقت بیشتری بکند تا مانند بزرگترها لباسش را تمیز نگه دارد و البته یادتان باشد به خاطر توالت کردن در لگن یا توالت او را حتما تشویق کنید.
کلیدهای کمکی:
از کجا بدانم آماده است؟
لازم است به علایمی که نشان می‌دهد کودک شما آماده آموزش است، توجه داشته باشید. به عنوان مثال آیا کودک شما از دستورات ساده پیروی می‌کند؟ آیا مدت طولانی و مثلا شب‌ها پوشک او خشک باقی می‌ماند؟ یادتان باشد به او در این زمینه فشار نیاورید چون ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. در ضمن هر کودکی شرایط خاص خود را دارد. به عنوان مثال پسرها کندتر از دخترها توالت رفتن را یاد می‌گیرندو فرزندان دوم به بعد ممکن است زودتر از اولی توالت رفتن را یاد بگیرند.
کدام وسیله مناسب است؟
لازم است صندلی یا لگن کودک مناسبی تهیه کنید. بعضی ممکن است از صندلی آداپتور ویژه‌ای که متصل به توالت بزرگسالان می‌شود، استفاده کنند تا اضطراب کودک از نشستن روی توالت و افتادن در سوراخ آن از بین برود. گروهی از کودکان ممکن است از سر و صدای بلند سیفون توالت بترسند، بنابراین بهتر است بعد از خروج کودک از توالت سیفون را بکشید. متخصصان توصیه می‌کنند برای تهیه لگن مخصوص بهتر است به همراه کودک برای خرید بروید و اجازه دهید کودک لگن مورد علاقه‌اش را انتخاب کند. اشکال حیوانات و رنگهای متنوع کودک شما را به این آموزش علاقه مند می‌کند. البته توجه داشته باشید که لبه‌های لگن نباید تیز باشد تا پای کودک زخمی و خراشیده نشود.
عادت با تمرین ممکن است
در ابتدا روزی یک بار در زمان‌های خاص مانند بعد از صبحانه، قبل از حمام و یا هر زمان دیگری که فکر می‌کنید کودک نیاز به اجابت مزاج دارد، با لباس او را روی لگن یا توالت فرنگی بنشانید. این عادت به او کمک خواهد کرد که وادار به استفاده از لگن شده و آسانترآن را به عنوان بخشی از روتین روزانه بپذیرد. اگر حمام به راحتی در دسترس شما نباشد می‌توانید حتی لگن او را در حیاط و هر جا که کودک شما راحت است بگذارید. بعد از این که به این قضیه عادت کرد، می‌توانید شلوار او را در بیاورید و مانند همیشه او را روی لگن بنشانیدو اجازه دهید به این وضع هم عادت کند. در این زمان می‌توانید به او بفهمانید که همه حتی مامان و بابا هم زمان‌هایی لازم است به توالت بروند. یعنی هر کس بزرگ شود دیگر به جای پوشک بستن باید به توالت برود. یادتان باشد اگر کودکتان از نشستن روی لگن با یا بدون شلوار خودداری می‌کند و از این کار به گریه می‌افتد، او را مجبور به این کار نکنید. بهتر است یکی دو هفته فرصت بدهید و بعد دوباره این روش را بکار ببرید. هر زمان که کودک روی لگن به راحتی نشست یعنی آماده آموزش مراحل بعدی شده است.
تشویق و الگوسازی کار را ساده می‌کند
بهتر است برای تشویق کودکتان به توالت رفتن از کتاب‌های مصور داستانی که در این باره تهیه شده‌اند هم استفاده کنید. وقتی کودک می‌بیند که قهرمان داستان به راحتی از توالت استفاده می‌کند و این کار را به تاخیر نمی‌اندازد، تشویق می‌شود که او هم همین کار را انجام دهد.
یادتان باشدکودکان با تقلید بهتر یاد می‌گیرند، وقتی کودک ببیند شما چگونه از توالت استفاده می‌کنید، به طور طبیعی آنچه لازم است درباره توالت رفتن بفهمد رایاد خواهد گرفت.می توانید از خواهر و برادرهای کمی بزرگتر از کودک هم بخواهید که مراحل دستشویی رفتن را به کودک نشان دهند چون کودک از همسن و سالان خود هم خوب یاد می‌گیرد. با این کار شما می‌توانید مراحل دستشویی رفتن و حتی پایین کشیدن شلوار و تمیز کردن و شستن خود و کشیدن سیفون را هم به او یاد بدهید. البته شستن دستها بعد از توالت هم یکی از مسایل مهمی است که باید از همین سن به کودک یاد داد.
وقتی مطمئن شدید کودک مراحل کار را یاد گرفته و می‌تواند خودش را کنترل کرده و به تنهایی یا با کمک شما به توالت برود، به کودک اجازه دهید زمانی را بدون پوشک در خانه بگردد و لگن را در دسترس او قرار دهید که بتواند به محض احساس دستشویی از آن استفاده کند. یادتان باشد هر یکی دو ساعت به او یادآوری کنید که زمان کوتاهی را روی لگن بنشیند تا در صورت نیاز توالت کند.گاهی اوقات کودکان نوپا به اندازه کافی روی لگن نمی‌نشینند، برای کمک به چنین کودکی و احساس راحتی او می‌توانید لباسهای راحت و سبک به او پوشانده و یک داستان کوتاه برای او تعریف کنید تا زمان نشستن روی لگن برایش لذتبخش باشد
نوشته پنج اشتباه رایج در آموزش بهداشت به کودکان اولین بار در ماه بانو پدیدار شد.